Na polskim rynku pracy brakuje pracowników o poszukiwanych kompetencjach, co dostarcza pracodawcom wyzwań rekrutacyjnych. Firmy szukają różnych rozwiązań, prześcigają się w oferowanych benefitach, proponują atrakcyjne szkolenia i komfortową atmosferę pracy. Czasem jednak znalezienie odpowiedniego pracownika na regionalnym rynku pracy jest bardzo trudne, a pracodawcy coraz częściej poszerzają poszukiwania o inne miasta. Czy polscy specjaliści są otwarci na relokację?

Czym jest mobilność zawodowa?  

Dyskutując o relokacji pracowniczej bardzo istotnym punktem jest wyjaśnienie cechy, jaką jest mobilność zawodowa. Najczęściej jest określana jako dostosowanie się pracownika do wymogów rynku pracy, równoznaczne ze zmianą pracodawcy lub zawodu i miejsca zamieszkania w celu podjęcia nowego zatrudnienia. W tym ujęciu jako przyczyny zjawiska mobilności pracowniczej podaje się bezrobocie, chęć polepszenia warunków ekonomicznych oraz chęć rozwoju, podnoszenia kwalifikacji i budowy ścieżki kariery zawodowej.

Innym ujęciem mobilności jest elastyczne dopasowanie do aktualnej, często dynamicznie zmieniającej się sytuacji. W tym kontekście mobilność jest szczególnie ceniona przez korporacje, które prowadzą działalność na całym świecie. Praca na wielu stanowiskach w takich strukturach wymaga częstych wyjazdów służbowych, związanych z międzynarodowymi projektami, rozwojem biznesu lub koniecznością doszkalania się w zagranicznych oddziałach firmy. Takie oczekiwania mogą mieć również pracownicy reprezentujący mniejsze, lokalne struktury. Zazwyczaj mobilności oczekuje się od kandydatów na stanowiska sprzedażowe, menedżerów zarządzających standardami lub systemami obowiązującymi w firmie oraz trenerów wewnętrznych. Mobilność stwarza możliwości awansu wewnątrz firmy.

Relokacja w celach zawodowych

Mobilność oznaczać może również gotowość do relokacji – otwartości na zmianę miejsca zamieszkania w celu podjęcia pracy w dotychczasowej lub nowej firmie. Taką decyzję najczęściej podejmują osoby młode i niezwiązane z miejscem zamieszkania. Należy zwrócić uwagę, że wynagrodzenia na danym stanowisku oraz stopień zaawansowania technologicznego miejsc pracy znacznie różnią się w zależności od wielkości miasta i regionu. Stanowi to jeden z silniejszych argumentów za przeprowadzkę do innego miasta, regionu czy kraju.

Relokacja może pozwolić na zmianę środowiska pracy, doskonalenie umiejętności językowych oraz poznanie kultury pracy w innym państwie. Zmiana miejsca zamieszkania w celach zawodowych może również być skutkiem decyzji obecnego pracodawcy, rozszerzającego skalę działalności firmy – tworzenia nowych filii czy oddziałów – lub zmianą celów i strategii organizacji.

Czy Polacy są mobilni?

Ostatnie lata pokazały, że tendencja na rynku pracy znacznie się zmieniła. Wcześniej decyzja o zmianie miejsca zamieszkania najczęściej była powiązana z relokacją wewnątrz jednej firmy. Pracownicy przeprowadzali się z inicjatywy pracodawcy, który w większości przypadków znajdował się w fazie rozwoju działalności, np. otwarcia nowego oddziału. Obecnie wielu specjalistów relokuje się z własnej woli, co jest podyktowane chęcią podjęcia zatrudnienia w firmie zlokalizowanej w innym mieście lub otrzymaniem atrakcyjnej oferty pracy w innym regionie. Jednak o ile relokacja międzymiastowa zyskuje na popularności, to rzadziej pojawia się otwartość specjalistów na relokację zagraniczną. Wynika to z chęci zachowania bliższej odległości do miasta rodzinnego i możliwości w miarę częstego odwiedzania bliskich.

Dokąd najchętniej relokują się kandydaci? Największą popularnością cieszą się większe miasta, które ostatnimi laty rozwinęły się pod kątem biznesowym. Wiele międzynarodowych firm otworzyło oddziały nie tylko w Warszawie, ale i w Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu, Katowicach i Trójmieście. Te lokalizacje to najpopularniejsze kierunki, zwłaszcza wśród pracowników, którzy nie posiadają jeszcze zobowiązań rodzinnych i są skoncentrowani na swojej ścieżce kariery.

Mniejszą popularnością cieszą się relokacje w kierunku odwrotnym, czyli na obrzeża aglomeracji miejskich, gdzie swoje zakłady i magazyny otwierają firmy z branży produkcyjnej i logistycznej. Nasze obserwacje pokazują, że specjaliści obu tych obszarów decydują się na przeprowadzkę w kierunku bliskiego przedmieścia lub miejscowości znajdujących się maksymalnie w odległości ok. 50 km od większego miasta.

Co wpływa na decyzję o relokacji?

Kandydaci postrzegają relokację w sposób wielowymiarowy. W podejmowaniu decyzji zawodowych dużą uwagę przywiązują nie tylko do charakteru wykonywanej pracy i warunków zatrudnienia, ale również aspektów mających bezpośredni wpływ na jakość życia. Wybierając pracodawcę i rozważając możliwość przeprowadzki, biorą pod uwagę odległość od miejsca pracy do miejsca zamieszkania, lokalną infrastrukturę, a także atrakcyjność miasta pod kątem kulturowym czy wizualnym.

Duży wpływ na decyzję o relokacji ma również atrakcyjność oferty skierowanej do kandydata. Niższy koszt życia, wyższe zarobki, bogaty pakiet benefitów, zwrot kosztów przeprowadzki oraz możliwość wsparcia ze strony pracodawcy w procesie relokacyjnym to elementy, o które kandydaci najczęściej pytają rekruterów i pracodawców.

Firmy odpowiadają na takie oczekiwania, co przejawia się coraz częstszym wspieraniem relokujących się kandydatów odpowiednimi benefitami – pomocą w znalezieniu mieszkania, wsparciem mentorów na miejscu lub dodatkiem finansowym na pokrycie kosztów przeprowadzki. Zdarzają się również sytuacje, w których firma chcąca przekonać doświadczonego menedżera wysokiego szczebla, oferuje wsparcie w znalezieniu pracy dla współmałżonka lub szkoły dla dzieci.

Relokacja w celach zawodowych jest obecnie na tyle popularnym i powszechnym zjawiskiem, że tematowi zaczęli przyglądać się przedstawiciele miast. Lokalne samorządy upatrują nowych szans rozwoju w międzynarodowych inwestycjach i coraz chętniej angażują się w kampanie promujące miasta jako atrakcyjne i przyjazne miejsca do życia i pracy.

Korzyści relokacji pracowniczej dotyczą zarówno pracodawcy, jaki i pracownika. Dla firmy jest to okazja do podjęcia współpracy ze specjalistami z innego rynku lub umocnienia swojej pozycji w innych miastach lub państwach. Dla pracowników to przede wszystkim szansa na większe wynagrodzenie lub awans, a w przypadku przeprowadzki za granicę, również na poznanie nowego środowiska i kultury pracy i poszerzenie kompetencji językowych.

Autorka: Alicja Kujawska, Consultant, Hays Poland