Coraz większa liczba pracowników zmaga się ze skutkami pracy ponad miarę. Chęć skończenia projektu w jak najkrótszym czasie, presja ze strony menedżera czy wysokie ambicje i perfekcjonizm mogą przyczyniać się uzależnienia od pracy. Brak umiaru w pełnieniu swoich obowiązków zawodowych może być jednak bardzo destrukcyjny i prowadzić do wypalenia zawodowego. Po czym rozpoznać pracoholizm?

Wysoka produktywność, zaangażowanie czy skrupulatność są bez wątpienia dużymi atutami w miejscu pracy. Istnieje jednak cienka granica pomiędzy ambicją, dążeniem do jak największej efektywności i sukcesów w miejscu pracy a destrukcyjnymi zachowaniami, charakterystycznymi dla osób cierpiących na pracoholizm. Jeżeli spędzasz w pracy coraz więcej czasu i wychodzisz z założenia, że sukcesy zawodowe wymagają poświęceń na polu prywatnym, przeanalizuj poniższe objawy. Dowiedz się, czy nie potrzebujesz zmienić swojego nastawienia do pracy.

1. Praca w nadmiarze

Jednym z najbardziej oczywistych i widocznych objawów pracoholizmu jest regularna praca w nadgodzinach. Osoby, które systematycznie zostają w biurze dłużej, a często pracują również po powrocie do domu lub w weekendy, robią to kosztem własnego zdrowia i życia prywatnego. Jeśli taka sytuacja jest długotrwała, to może być przejawem pracoholizmu. Osoby cierpiące na tę przypadłość mają również trudność w odkładaniu zadań na kolejny dzień oraz miewają niskie poczucie własnej wartości, nawet jeśli pełnią kluczową funkcję w organizacji.

Praca po godzinach ma negatywny wpływ na relacje z bliskimi, samopoczucie oraz ogólną satysfakcję z życia. Tym samym, osoby zmagające się z pracoholizmem najczęściej nie zachowują równowagi pomiędzy życiem prywatnym a zawodowym, co docelowo może prowadzić do wypalenia.

2. Perfekcjonizm i wygórowane ambicje

Osoby nadmiernie zaangażowane w pracę czują także potrzebę stałego osiągania jak najlepszych efektów swoich działań. Często może nosić to znamiona perfekcjonizmu i surowości wobec siebie. Pracoholicy nie pozwalają sobie na popełnianie błędów ani wykonywanie zadań z przeciętnym wynikiem. Muszą być najlepsi, tym samym nakładając na siebie ogromną presję i motywując siebie samych do jeszcze cięższej pracy. Wartością w ich mniemaniu jest także bycie osobą stale zajętą.

3. Konformizm

Objawem pracoholizmu może być także uległa i nieasertywna postawa. Oznacza to, że uzależnione od intensywnej pracy osoby będą brały na siebie większość zadań zespołu, nawet jeśli dany obszar nie należy do zakresu ich obowiązków. Mają także tendencję do mikrozarządzania i przejmowania kontroli nad zleceniami współpracowników, co zazwyczaj ma negatywny wpływ na atmosferę w zespole.

4. Niewykorzystywanie przysługującego urlopu

Wyznacznikiem, który może wskazywać na niepokojący stosunek do pracy, jest także wysoka liczba zaległych dni urlopowych. Osoby zmagające się z pracoholizmem najczęściej nie wypoczywają w ogóle, kończąc rok z ogromnym zapasem dni wolnych. Potrzebują być w pełnej gotowości przez cały czas, a odpoczynek uważają za zbędny, nie zdając sobie sprawy z tego, że urlop mógłby poprawić ich samopoczucie.

Jak poradzić sobie z pracoholizmem?

Wyznaczanie granic w pracy i nietraktowanie jej jako jedynego celu w życiu jest ogromnie ważne. Może zapobiec wypaleniu zawodowemu, a także poprawić relacje z bliskimi oraz ogólną atmosferę w zespole.

Podstawowym krokiem, który należy podjąć, aby zachować rozsądną postawę wobec pracy, jest poddanie się refleksji. Koniecznym jest zrozumienie swojej wartości oraz tego, że można być jeszcze bardziej efektywnym i wydajnym pracownikiem, pełniąc obowiązki w standardowym wymiarze czasowym. Przepracowanie i zmęczenie docelowo obniżają poziom skuteczności i produktywności.

Warto zrozumieć także, jak cennym okresem dla całego cyklu pracy jest urlop. Odpoczynek nie tylko ułatwia podejmowanie się kolejnych wyzwań z nowymi pomysłami i zapałem, ale także pozwala na odczuwanie satysfakcji, zarówno z życia zawodowego, jak i prywatnego.

Więcej o zaletach odpoczywania bez telefonu służbowego dowiesz się z tego wpisu.

Pomocnym, choć niełatwym krokiem, jest również zaakceptowanie faktu, że nie wszystkie zadania zawsze kończą się sukcesem. W zależności od różnych czynników, jeden projekt można wykonać z lepszym efektem, a inny – z gorszym, czasem nawet ponosząc porażkę. W takiej sytuacji najlepiej jest ją zaakceptować i wyciągnąć z niej lekcję na przyszłość. Warto obserwować pozostałych członków zespołu, aby uświadomić sobie, że każdemu zdarzają się potknięcia. Bardzo często nie mają one aż tak wielkiego wpływu na funkcjonowanie organizacji, jak mogłoby się wydawać.

Na koniec warto zrozumieć, że praca jest ważna, ale nie powinna stanowić jedynej wartości w życiu. Czas poświęcony na pracę w nadgodzinach można przeznaczyć na spędzenie wieczoru z rodziną czy przyjaciółmi. Bliscy na pewno docenią wspólne chwile, a Ty szybciej się zregenerujesz i z większą chęcią wrócisz do zawodowych obowiązków następnego dnia.

Weź pod uwagę, że praca w nadgodzinach może wiązać się z nieumiejętnym zarządzaniem swoim czasem pracy. Przeczytaj, jak nadawać priorytety swoim zadaniom.

Work-life balance ma ogromny wpływ na poczucie satysfakcji i szczęścia. Dowiedz się, jak zadbać o równowagę pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym.

Agnieszka Pietrasik

Executive Director w Hays Poland
Profil autora na LinkedIn